VPRO Tegenlicht

Tegenlicht is het informatieve programma van de VPRO waarin nieuwe ideeën en trends worden onderzocht binnen de wereld van politiek, economie, sociologie en wetenschap
VPRO Tegenlicht Mensen van nu

Mensen van nu

2013 is het jaar waarin het aantal werklozen voor het eerst weer dat van de vroege jaren '80 evenaart. De crisiskinderen die toen geboren zijn, zijn nu rond de 30 jaar. Regisseur Tomas Kaan maakt een momentopname van deze gener ... 

VPRO Tegenlicht Big data: De Shell search

Big data: De Shell search

Sinds de onthullingen over de snuffelpraktijken van de Amerikaanse en Nederlandse inlichtingendiensten zijn we ons steeds meer bewust van de enorme hoeveelheid digitale gegevens die over ons zijn opgeslagen op het net, in de m ... 

VPRO Tegenlicht De Techmens

De Techmens

Google Glass is de nieuwe smartphone-met-camera-op-het-netvlies, die luistert naar gesproken commando's en een permanente, visuele laag toevoegt aan de realiteit. Het is slechts het topje van de ijsberg. Een nieuwe generatie va ... 

VPRO Tegenlicht Uw persoonlijke data zijn goud waard

Uw persoonlijke data zijn goud waard

Het verzamelen van persoonlijke data door internet bedrijven is een goudmijn geworden. De toepassingen voor deze enorme berg aan data zijn oneindig; van de gezondheidszorg tot adverteerders die uw koopgedrag precies kunnen voor ... 

VPRO Tegenlicht De Wall Street Code

De Wall Street Code

Thriller about a math genius who dared to stand up against Wall Street. Van de makers van de veel geprezen Quants: de Alchemisten van Wall Street en Money & Speed: Inside the Black Box. Nu het langverwachte, laatste deel van de ... 

VPRO Tegenlicht De strijd om het zaad

De strijd om het zaad

Diep verstopt in een massieve berg op het onherbergzame Spitsbergen bevindt zich de belangrijkste kluis ter wereld: de Global Seed Vault. Het is er 20 graden onder nul, bestand tegen aardbevingen, overstromingen, raketaanvallen ... 

VPRO Tegenlicht Bouw 't zelf

Bouw 't zelf

Een eigen kavel, een zelf-ontwerp of een helemaal zelfgebouwde woning. Het fenomeen 'zelfbouw' wordt steeds populairder in ons land. En het brengt een kentering teweeg in de sector: er wordt weer samengewerkt en meer met toekom ... 

VPRO Tegenlicht De biecht van de bankier

De biecht van de bankier

Duitse topbankier schetst, van binnen uit, een beangstigend beeld van de megalomane macht van de banken. Locatie: een ontruimde kantoorkolos in Frankfurt, het financiële hart van de eurozone. De inmiddels ontslagen zakenbankie ... 

VPRO Tegenlicht Het Grijze Goud

Het Grijze Goud

Jong ondernemend Nederland sla uw slag! Vergrijzing als succesverhaal! Waar vergrijzing in Nederland door de meeste mensen wordt gezien als een groot (beleids-)probleem, zien gedreven jonge pionierende ondernemers juist kansen ... 

VPRO Tegenlicht De noodzaak van een utopie

De noodzaak van een utopie

Stel: u krijgt 140 vierkante meter televisiestudio tot uw beschikking. En u mag tien dingen meebrengen om in te zetten voor een prangend betoog van 48 minuten. Dat kunnen videofragmenten zijn, maar ook computergames, foto's, bo ... 

VPRO Tegenlicht Hoe raken wij de auto kwijt

Hoe raken wij de auto kwijt

Tegenlicht over verplaatsing in de toekomst. In 2004 gebeurde iets geks. Voor het eerst in tientallen jaren trad in de VS een daling op in autoverkopen. Maar nog opmerkelijker was: dat gebeurde vóór de grote kredietcrisis! Wa ... 

VPRO Tegenlicht Het veiligheidscomplex

Het veiligheidscomplex

Het idee van één Big Brother moet plaatsmaken voor een toekomst/realiteit van vele Little Sisters: een netwerk van surveillancetechnologieën die ons allemaal in de gaten houden en die de wereld indelen in mensen die zich wel ... 

VPRO Tegenlicht Bureau voor digitale sabotage

Bureau voor digitale sabotage

Wij lijken gevangen in een wereldwijd digitaal web, gecreëerd door overheden en Silicon Valley. Hoe blijven wij de baas over onze eigen data? Zijn er wegen om te ontsnappen aan de digitale dystopie? We leven in de wereld na Ed ... 

VPRO Tegenlicht Hoe echt is echt

Hoe echt is echt

We willen steeds vaker dat alles zo echt mogelijk is. Eten moet puur zijn, van het land komen, fysiek contact wordt belangrijker dan virtueel, Facebook-contact en zelfs computergames worden levensecht, omdat ze moeten lijken op ... 

VPRO Tegenlicht Youtopia

Youtopia

Kort voor de gemeenteraadsverkiezingen kijkt Tegenlicht, geïnspireerd door het realityprogramma Utopia, samen met de kersverse hoogleraar Samenlevingsopbouw Justus Uitermark hoe mensen hun gemeenschap zouden organiseren als ze ... 

VPRO Tegenlicht De kracht van water

De kracht van water

150 Jaar geleden bedacht de Amsterdamse arts Samuel Sarphati om menselijke uitwerpselen op te vangen en buiten de stad dienst te laten doen als mest voor de boeren. Een revolutionaire gedachte en dé oplossing tegen ziektes in ... 

VPRO Tegenlicht We zijn het zat!

We zijn het zat!

Banken, bonussen, bezuinigingen en een toenemende ongelijkheid in de samenleving zorgen voor een groeiende woede en onbehagen onder burgers. Er is weinig zicht op verandering. Banken lobbyen uiterst succesvol tegen nieuwe regel ... 

VPRO Tegenlicht Het gretige brein

Het gretige brein

In sciencefictionfilms worden breinen van wetenschappers gedownload in computers, criminele breinen in borrelende stolpen worden verbonden met het internet. Interessant maar hoe staat het met de werkelijkheid? Rob van Hattum vr ... 

VPRO Tegenlicht De herovering van het nu

De herovering van het nu

Snakt u ook al naar de mei- en zomervakantie? Er even tussen uit? Ontsnappen aan alles? Kijk dan vooral naar aflevering 2 van Tegenlichts studiolab-reeks. Dit keer is het televisie-essay van de hand van de Amerikaanse mediatheo ... 

VPRO Tegenlicht De patiënt in de hoofdrol

De patiënt in de hoofdrol

Vroeger was een patiënt overgeleverd aan de deskundigheid van de arts, zijn oordeel was bepalend voor de behandeling van je ziekte. Tegenwoordig zijn patiënten zo mondig en veeleisend dat ze mee willen praten; met kennis verg ... 

VPRO Tegenlicht Het veiligheidscomplex

Het veiligheidscomplex

Het idee van één Big Brother moet plaatsmaken voor een toekomst/realiteit van vele Little Sisters: een netwerk van surveillancetechnologieën die ons allemaal in de gaten houden en die de wereld indelen in mensen die zich wel ... 

VPRO Tegenlicht Hoe raken wij de auto kwijt?

Hoe raken wij de auto kwijt?

Tegenlicht over verplaatsing in de toekomst In 2004 gebeurde iets geks. Voor het eerst in tientallen jaren trad in de VS een daling op in autoverkopen. Maar nog opmerkelijker was: dat gebeurde vóór de grote kredietcrisis! Wa ... 

VPRO Tegenlicht Big data: De Shell search

Big data: De Shell search

Tegenlicht onderzoekt hoe je met behulp van beschikbare digitale bronnen kunt doordringen in gesloten bolwerken. De casus is energiegigant Shell. Aan de hand van een berichtje over een miljardenschuld die Shell zou hebben uitst ... 

VPRO Tegenlicht VPRO Tegenlicht: Het gretige brein

VPRO Tegenlicht: Het gretige brein

In sciencefiction films worden breinen van wetenschappers gedownload in computers, criminele breinen in borrelende stolpen worden verbonden met het internet. Interessant maar hoe staat het met de werkelijkheid? Rob van Hattum v ... 

VPRO Tegenlicht VPRO Tegenlicht: De herovering van het nu

VPRO Tegenlicht: De herovering van het nu

Aflevering 2 van Tegenlicht's studiolab-reeks. Dit keer is het televisie-essay van de hand van de Amerikaanse mediatheoreticus Douglas Rushkoff. In zijn laatste boek 'Present Shock, when everything happens now' betoogt Rushkoff ... 

VPRO Tegenlicht VPRO Tegenlicht: Hoe echt is echt

VPRO Tegenlicht: Hoe echt is echt

We willen steeds vaker dat alles zo echt mogelijk is. Eten moet puur zijn, van het land komen, fysiek contact wordt belangrijker dan virtueel, Facebook-contact en zelfs computer games worden levensecht omdat ze moeten lijken op ... 

VPRO Tegenlicht De kracht van water

De kracht van water

150 jaar geleden bedacht de Amsterdamse arts Samuel Sarphati om menselijke uitwerpselen op te vangen en buiten de stad dienst te laten doen als mest voor de boeren. Een revolutionaire gedachte en dé oplossing tegen ziektes in ... 

VPRO Tegenlicht VPRO Tegenlicht: Bureau voor Digitale Sabotage

VPRO Tegenlicht: Bureau voor Digitale Sabotage

Wij lijken gevangen in een wereldwijd digitaal web, gecreëerd door overheden en Silicon Valley. Hoe blijven wij de baas over onze eigen data? Zijn er wegen om te ontsnappen aan de digitale dystopie? We leven in de wereld na Ed ... 

VPRO Tegenlicht De nieuwe makers

De nieuwe makers

Dalende kosten van materialen, gereedschappen en de beschikbaarheid van alle informatie zorgen ervoor dat iedereen zijn eigen fabrikant, ontwikkelaar en ondernemer kan worden. Is dit de nieuwe omgekeerde massaproductie en de st ... 

VPRO Tegenlicht Gratis Geld

Gratis Geld

Stel dat we iedereen in Nederland een basisinkomen geven, zonder voorwaarden. Klinkt te mooi om waar te zijn? Als we weten dat bijna de helft van de bestaande banen gaat verdwijnen door robotisering en algoritmes, en dat het hu ... 

VPRO Tegenlicht Digitaal geheugenverlies

Digitaal geheugenverlies

Onze beschaving draait tegenwoordig op steeds hogere toeren een tijd in van een ziekelijk korte aandachtsspanne. Deze trend zien we in de steeds snellere veranderingen in technologie, het korte termijn perspectief van het flits ... 

VPRO Tegenlicht De macht aan de stad

De macht aan de stad

Waar onze nationale regeringen steeds minder voor elkaar krijgen - omdat ze log zijn en klem zitten in soevereiniteit en partij-ideologie - worden veel problemen (klimaatverandering, ongelijkheid, werkloosheid, criminaliteit) o ... 

VPRO Tegenlicht Groen Goud (2)

Groen Goud (2)

Ruim een jaar geleden lieten de makers van Tegenlicht in de uitzending 'Groen Goud' zien dat het vergroenen van woestijnen heel goed mogelijk is. Zij volgden de Amerikaans-Chinese cameraman/geoloog John D. Liu. Hij raakte ooit ... 

VPRO Tegenlicht Zero Days: Veiligheidslekken te koop

Zero Days: Veiligheidslekken te koop

Er is nieuw goud aan te boren via het internet en mogelijk in uw computer. Geheime achterdeurtjes, waar nog geen digitale sleutel voor is, worden verhandeld voor astronomische bedragen. In de cyber-wereldhandel waar geen regels ... 

VPRO Tegenlicht Europese smaak als wapen

Europese smaak als wapen

We worden overspoeld met berichten over de dreiging van opkomende machten als China, India of Rusland. Maar heeft Europa niet een unieke onverslaanbare kracht? In Tegenlicht Lab belicht Jonathan Holslag de kracht van Smaak en K ... 

VPRO Tegenlicht Baas in eigen club

Baas in eigen club

De strijd tegen de ongelijkheid is begonnen. Dit keer niet op een occupy-plein maar op het voetbalveld, waar supporters zich massaal beginnen te verzetten tegen de overnames van hun club. De schatrijke Maleisiërs, Russische ol ... 

VPRO Tegenlicht VPRO Tegenlicht: De nieuwe makers

VPRO Tegenlicht: De nieuwe makers

Dalende kosten van materialen, gereedschappen en de beschikbaarheid van alle informatie zorgen ervoor dat iedereen zijn eigen fabrikant, ontwikkelaar en ondernemer kan worden. Is dit de nieuwe omgekeerde massaproductie en de st ... 

VPRO Tegenlicht Het warme noorden

Het warme noorden

De klimaatverandering is een feit. De gevaren kennen we, maar waar liggen de kansen? Een blik op de spelers die de opwarming van de aarde aangrijpen als een gouden kans. De klimaatverandering is een feit. Als het zo doorgaat, i ... 

VPRO Tegenlicht De patient in de hoofdrol

De patient in de hoofdrol

Vroeger was een patiënt overgeleverd aan de deskundigheid van de arts, zijn oordeel was bepalend voor de behandeling van je ziekte. Tegenwoordig zijn patiënten zo mondig en veeleisend dat ze mee willen praten; met kennis verg ... 

VPRO Tegenlicht Expeditie nog beter Nederland

Expeditie nog beter Nederland

Sommige problemen waar we in Nederland mee worstelen, zijn in het buitenland allang opgelost. VPRO Tegenlicht keek over de grens en kwam verrassende oplossingen tegen, zelfs op het gebied van dossiers waarmee Nederland ooit een ... 

VPRO Tegenlicht Hoezo samen delen?

Hoezo samen delen?

VPRO Tegenlicht steekt de hand in eigen boezem. Na een langdurige lofzang op de deeleconomie onderzoeken de makers wat er van geworden is. Het fenomeen autodelen zorgde voor meer personen per auto en minder CO2-uitstoot. Inmidd ... 

VPRO Tegenlicht Red de mens

Red de mens

Er verschijnen nieuwe sterren aan het firmament. Maar ze zingen niet, ze acteren niet, nee, ze schrijven boeken, intellectuele boeken. Bijvoorbeeld over vermogensongelijkheid en klimaatsverandering. De Franse econoom Thomas Pik ... 

VPRO Tegenlicht De onderwijzer aan de macht

De onderwijzer aan de macht

In deze tijd van toenemende onzekerheid en verandering is het meer dan ooit van belang dat het onderwijs aansluiting vindt bij de maatschappelijke veranderingen. Waar veel scholen vast houden aan een traditionele aanpak, zijn e ... 

VPRO Tegenlicht Cybertopia: dromen van Silicon Valley

Cybertopia: dromen van Silicon Valley

Men leest het evangelie volgens Steve Jobs, heeft ontzag voor Google en downloadt de nieuwste apps. Als 'de masters of the universe' in Silicon Valley de nieuwe mondiale machthebbers zijn, wat is dan hun ethos, hun heilstaat en ... 

VPRO Tegenlicht Het einde van de manager

Het einde van de manager

Veel grote bedrijven hebben moeite om te innoveren, mede door de 'verzuiling' van afdelingen, immense overhead en talloze managementlagen. Dat kan anders en veel bedrijven beseffen dat ook: minder managers, vrijere medewerkers, ... 

VPRO Tegenlicht De nieuwe wijsheid van Ricardo Semler

De nieuwe wijsheid van Ricardo Semler

We zijn slimmer dan ooit. Maar zijn we ook wijzer geworden? Volgens de Braziliaanse topondernemer en denker Ricardo Semler, schatrijk geworden door zijn werknemers gelukkig te maken, is onze economie totaal ontregeld en heeft h ... 

VPRO Tegenlicht Bankgeheimen van Joris Luyendijk

Bankgeheimen van Joris Luyendijk

'Op een haar na heeft de financiële wereld uw leven in 2008 al onvoorstelbaar ontwricht. De diepere oorzaken hiervan zijn niet weggenomen, hoewel alle insiders weten wat ze zijn. Hoe kan dat?', dat is de grote vraag die Joris ... 

VPRO Tegenlicht Nederland kantelt

Nederland kantelt

'Nederland moet kantelen' is de stelling van professor en activist Jan Rotmans. Het moet snel anders op het gebied van duurzaamheid, onderwijs en gezondheidszorg. Hij zoekt vernieuwers, veranderaars, dwarse denkers en frisse ki ... 

VPRO Tegenlicht Vuil Goud

Vuil Goud

Er zit goud in afval. Het terugwinnen heeft een nieuwe wereldwijde miljardenindustrie gestart, ook wel Urban Mining genoemd. Het lijkt de oplossing voor veel milieuproblemen en energievoorziening. Een ton kapotte mobieltjes, co ... 

VPRO Tegenlicht Cybertopia: dromen van Silicon Valley

Cybertopia: dromen van Silicon Valley

Men leest het evangelie volgens Steve Jobs, heeft ontzag voor Google en downloadt de nieuwste apps. Als 'de masters of the universe' in Silicon Valley de nieuwe mondiale machthebbers zijn, wat is dan hun ethos, hun heilstaat en ... 

VPRO Tegenlicht Het werken van morgen

Het werken van morgen

De contouren van het werken van morgen, een zoektocht naar een nieuwe definitie van de betekenis van werk in onze samenleving en van de relatie die wij mensen hebben tot ons werk. Volgens alarmerende studies dreigt bijna vijfti ... 

VPRO Tegenlicht Digitaal Voedsel

Digitaal Voedsel

'Voor de productie van elke cheeseburger heb je bijna een liter aardolie nodig...dat is op termijn een onhoudbare situatie!' - Michael Pollan. De moderne voedselproductie is in belangrijke mate afhankelijk van fossiele brandsto ... 

VPRO Tegenlicht Experimenteren met gratis geld

Experimenteren met gratis geld

Wereldwijd wordt er geëxperimenteerd met een alternatief voor het vastgelopen bestaande stelsel van sociale zekerheid. Men gelooft niet meer in een centraal georganiseerde langetermijnplanning, maar denkt dat verandering allee ... 

VPRO Tegenlicht E-stonia: een land als startup

E-stonia: een land als startup

Tegenwoordig heeft iedereen een digitale identiteit waarmee we met elkaar in contact staan en financiële transacties doen. Maar wat als onze 'digitale zelf' nou ergens kon leven met alle rechten, plichten en privileges die daa ... 

VPRO Tegenlicht De slimste haven van de wereld

De slimste haven van de wereld

De haven is een wereld van schepen, containers en harde werkers, maar ook steeds meer van digitale communicatie, chips en sensoren. Daarmee wordt de 'gateway to Europe' bij uitstek een proeftuin voor de samenwerking tussen mens ... 

VPRO Tegenlicht Access to Africa

Access to Africa

Het internet is voor de 21e eeuw wat elektriciteit voor de 19e eeuw was. De drang van grote technologiebedrijven om hun markt te vergroten en alles en iedereen aan te sluiten is letterlijk grenzeloos. Afrika is nu nog het conti ... 

VPRO Tegenlicht De robot als mens

De robot als mens

Vraag hoe de westerse mens over robots denkt en het antwoord is al snel dat ze er weinig mee hebben. Of er zelfs een beetje bang voor zijn. Heel anders is dat in Japan. Daar komen zelfs sociale robots op de markt die in huishou ... 

VPRO Tegenlicht Zero Days

Zero Days

Er is nieuw goud aan te boren via het internet en mogelijk in uw computer. Geheime achterdeurtjes, waar nog geen digitale sleutel voor is, worden verhandeld voor astronomische bedragen. In de cyber-wereldhandel waar geen regels ... 

VPRO Tegenlicht De klimaatzaak

De klimaatzaak

Doet de Nederlandse overheid alles wat in haar vermogen ligt om opwarming van de aarde tegen te gaan? 900 klagers en milieuorganisatie Urgenda vonden van niet. De Limburgse advocaat Roger Cox spande namens hen een rechtszaak aa ... 

VPRO Tegenlicht Uitverkoop van Griekenland

Uitverkoop van Griekenland

Nu een Grexit lijkt te zijn afgewend en de strengste bezuinigingsmaatregelen ooit zijn afgekondigd, komt Griekenland in een nieuwe fase. De welvaartsstaat wordt verder ontmanteld en alle staatseigendommen worden gewogen en verk ... 

VPRO Tegenlicht TTIP: Recht van de sterkste

TTIP: Recht van de sterkste

Het voorgenomen vrijhandelsverdrag tussen de VS en Europa (TTIP) leidt tot zorgen over het Europese zelfbeschikkingsrecht. Volgens minister van handel Liliane Ploumen zou TTIP in 2016 al werkelijkheid kunnen worden; de onderhan ... 

VPRO Tegenlicht Branding Europe

Branding Europe

De aantrekkingskracht van het IS kalifaat op jonge moslims, de sterke propagandamachine van het Kremlin en de onstuitbare stroom migranten aan de poorten: Europa voelt aan alle kanten de hete adem van dreiging in de nek. Het wo ... 

VPRO Tegenlicht Het Bitcoin-evangelie

Het Bitcoin-evangelie

Wat als wij zonder banken zelf geld zouden kunnen creëren? Geld dat niet te vervalsen is, in waarde niet áf- maar juist toeneemt en zonder transactiekosten wereldwijd kan worden verstuurd. Het bestaat en wordt door sommigen o ... 

VPRO Tegenlicht De Slimme Staat

De Slimme Staat

Men denkt dat nieuwe technologie wordt ontwikkeld door hippe bedrijven als Google en Apple. Maar is dat wel zo? Welke rol spelen overheid en het bedrijfsleven in het Europese innovatieklimaat? De iPhone kan niet zonder internet ... 

VPRO Tegenlicht Het einde van bezit

Het einde van bezit

We staan op de grens van een wezenlijke gedragsverandering. Het productiemodel waarin mensen werken om dingen te kunnen kopen loopt op zijn eind. We willen niet bezitten, we willen toegang hebben en gebruiken. Wel de lusten, ni ... 

VPRO Tegenlicht Advocaat van de aarde

Advocaat van de aarde

De wereld kent vier internationale misdrijven: oorlogsmisdrijven, genocide, foltering en misdaden tegen de menselijkheid. De Spaanse onderzoeksrechter Baltasar Garzón en de Schotse advocaat Polly Higgins vinden dat aan deze ze ... 

VPRO Tegenlicht Fossielvrij

Fossielvrij

Een groeiende groep verontruste burgers vertrouwt niet meer op de politiek om klimaatverandering aan te pakken. Ze richten zich op de financiële sector en krijgen hulp uit onverwachte hoek. Grote banken als HSBC, Citi bank en ... 

VPRO Tegenlicht Race naar de ruimte

Race naar de ruimte

We staan aan het begin van de kolonisatie van de ruimte. Talloze partijen koesteren grote ambities om de ruimte te verkennen voor toerisme, transport en grondstoffen. Het is een race waarbij langzaam maar zeker de noodzaak van ... 

VPRO Tegenlicht Onderhandelaar in oorlogstijd

Onderhandelaar in oorlogstijd

Libanon kent inmiddels meer dan 1,2 miljoen Syrische vluchtelingen op een bevolking van vier miljoen mensen. Welke impact heeft het grote aantal vluchtelingen op het toch al wankele evenwicht in de regio? Hoe gaan de Libanezen ... 

VPRO Tegenlicht Wijze lessen uit het Midden-Oosten

Wijze lessen uit het Midden-Oosten

In Genève is het overleg over de toekomst van Syrië hervat. Hoe zou een plausibel toekomstscenario voor het Midden-Oosten eruit kunnen zien? De gevolgen van het conflict, de grote vluchtelingenstromen en vele aanslagen zoals ... 

VPRO Tegenlicht Na de revolutie

Na de revolutie

In de lente van 2011 namen in Spanje grote aantallen demonstranten de openbare pleinen over. Zij eisten stopzetting van de bezuinigingen, de huisuitzettingen en de uitverkoop aan de banken. Ook op de pleinen van Tunis, Kiev, Am ... 

VPRO Tegenlicht De Chinese Wereldorde

De Chinese Wereldorde

De heersende orde van de Wereldbank en het IMF heeft sinds kort een Chinese tegenhanger, de Asian Infrastructure Investment Bank, waarmee China een enorm infrastructuurproject wil financieren om Azië en Europa met elkaar te ve ...